A ría de Ferrol estivo históricamente marcada pola súa importancia estratéxica para defenderse das ameazas de invasión á península. A súa recortada costa acollía un triángulo defensivo conformado por tres castelos, o de San Felipe, na costa ferrolá; o da Palma, en Mugardos; e o de San Martiño, en Ares, que xa non existe hoxe en día. No século XVI, Felipe II mandou aos seus enxeñeiros á incipiente urbe para estudar a súa costa e construir estas edificacións para a Armada do reino.

Esta triada permitía unha defensa total da ría, facéndoaa inexpugnable ante as tropas inimigas. No século XVIII, os castelos de San Felipe e San Martín uníanse cunha grosa cadea como reforzamento das medidas de defensa. A ría foi vítima de diversos ataques de frotas británicas e francesas que puxeron a proba este sistema defensivo, resultando sempre en victoria para os ferroláns.

O actual castelo de San Felipe é o resultado da remodelación que se levou a cabo no século XVIII. A obra considérase como un exemplo de batería abaluartada, cun deseño que conta cunha zona de canóns dirixidos ao mar e outra zona con baluartes, unhas construcións que sobreasen da muralla para reforzar o seu carácter defensivo.

É posible coñecer a fortaleza a través dunha visita guiada na que o alumnado poderá achegarse a esta parte da historia de Ferrol. No interior da torre están abertas dúas exposicións permanentes, unha sobre a evolución da defensa da ría e outra con información sobre o castelo. Temporalmente está aberta outra sobre a batalla de Brión feita con 700 figuras de Playmobil.

Pode chegarse á fortificación por terra ou por mar, a través dun percorrido en lancha que permite coñecer outras construcións relacionadas co sector naval, como os asteleiros ou o Arsenal Militar.

Na época estival e en Semana Santa organízanse tours teatralizados coa indumentaria dos soldados que custodiaban o castelo no século XVIII.

O Museo Naval é un espazo no que se pode coñecer a histórica vinculación da cidade de Ferrol coa Armada Española. Está ubicado no primitivo Arsenal, no lugar no que se atopaba o antiga cárcere de San Campio no século XVIII.

A institución naceu coa función de aloxar as pezas recuperadas do naufraxio da fragata Madalena, afundida en Viveiro no 1810. Vaixelas, munición, armas e instrumentos de navegación son algúns dos restos da embarcación que se poden descubrir. A mostra completa do museo consta de 2600 pezas que dan conta da historia da Armada Española a través dos séculos: armamento, aparatos de navegación e cartografía ou bandeiras son algúns dos obxectos en exhibición. Unha das coleccións máis destacables é a de áncoras de distintas épocas, única no mundo. Outro dos grandes atractivos son as maquetas de gran formato de embarcacións icónicas, como as carabelas de Colón, o buque-escola Galatea ou o navío San Carlos Real de España.

As cociñas da prisión aproveitáronse para recrear esceas da vida cotiá dos mariñeiros do século XVIII, mostrando a súa alimentación durante as navegacións. Ademais, os escolares poden coñecer como eran as enfermarías da época e decubrir algúns obxectos que agochan historias curiosas, como a medalla que Hitler lle concedeu ao cruceiro Canarias.

O Museo da Construción Naval é, xunto co Museo Naval, situado xusto ao seu carón, un destino no que mergullarse e afondar na historia do sector naval, principal signo de identidade da cidade de Ferrol. É unha visita moi interesante para facer cos escolares, xa que o museo dispón de itinerarios guiados adaptados segundo a idade. Ademais, tamén organiza obradoiros destinados á aprendizaxe de conceptos básicos de flotabilidade ou realización de nós mariñeiros, entre outras actividades.

Un dos atractivos que veñen de incorporar para escolares son as “guíaventuras”, que consisten en propostas de percorridos polo museo seguindo unhas pistas a través do teléfono móbil, sen necesidade de descargar ningunha aplicación. Existen dúas con niveis de dificultade diferentes, unha para os máis pequenos e outra para mozos e adultos.

As amplas instalacións do museo, situadas nun edificio que mantén a estructura orixinal do século XVIII, albergan multitude de elementos cos que coñecer en profundidade a historia da construción naval da localidade. Tras a enorme caderna que dá a benvida aos visitantes atópanse centos de pezas que paga a pena coñecer. Algunhas das máis especiais son os restos do casco da fragata Madalena, afundida en Viveiro en 1810, dúas cámaras que mostran o interior dunha nave do século XVIII e dunha moderna para observar as diferenzas entre ambas ou a reprodución dunha antiga ferrería.

A colección do museo é inmensa e constitúe un auténtico retrato da evolución da enxeñaría de construción naval, desde a carpintería de ribeira ata os máis modernos estaleiros. As visitasguiadas xunto cos recursos didácticos da institución facilitan o entendemento do funcionamento dos barcos ata para os máis pequenos.