AS PONTES DE CAMIÑADA
AS PONTES EN PEZAS, RUTAS SENDEIRISTAS, A RUTA INDUSTRIAL E O LAGO
Casa do Concello
Parque Municipal, s/nTeléfono 608 201 251
Ferrol 27 Km
A Coruña 54 Km
Santiago 97 Km
Viveiro 64 Km
As Pontes en Pezas é un proxecto que naceu no ano 2017 co obxectivo de encher de arte a vila e crear un museo ao aire libre no que se relate a historia da localidade a través de diferentes técnicas artísticas. Na actualidade xa son máis de 40 as pezas que decoran as rúas, elaboradas tanto por veciños coma por diferentes artistas.
As obras son moi diversas, desde graffitis ata fotografías e murais de gran formato, posto que a liberdade creativa é total.
Esta iniciativa ten como obxectivo a promoción da convivencia e a cooperación veciñal, á vez que se fomenta a creatividade e se poñen en valor as lendas, historias, personaxes e oficios da vila pontesa. Visitar As Pontes en Pezas co alumnado pode ser moi interesante para espertar a sensibilidade pola arte e transmitirlles os valores do proxecto.
Ademais de camiñar polas rúas de As Pontes coñecendo este museo ao aire libre, a vila conta con dúas rutas de sendeirisimo, ideais para completar a xornada e coas que inculcar valores de coidado e respecto ao medio natural.
A Senda da Ribeira parte desde famosa ponte de García Rodríguez, tamén coñecida como Ponte Vella ou Ponte dos Ferros, que data do ano 1376. Recibe o nome do cabaleiro García Rodríguez de Valcárcel, señor destas terras, que a mandou edificar en agradecemento pola axuda prestada durante a guerra contra o seu medio irmán, Pedro I Castela, O Cruel.
É un itinerario circular de aproximadamente seis quilómetros por un paseo de madeira á beira do río Eume, pasando xunto a elementos patrimoniais como a Igrexa de Santa María, do século XVI, a ponte de Isabel II, construída en 1862, e os muíños da Ribeira e Alende.
O percorrido é sinxelo, e conta con zonas para facer paradas e descansar e xogar, como a área recreativa da Ribeira Nova.
A outra opción é unha ruta máis longa e esixente. A Senda das Fragas de Ribeira e Lostegal é tamén unha andaina circular, que conta con desniveis pronunciados ao longo dos 19 quilómetros de extensión, nos que se percorren lugares de gran atractivo paisaxístico como o Alto da Carballeira, desde onde se pode ver unha incrible panorámica da vila e das Fragas de Lostegal e da Riberas, que posúen abundante e diversa vexetación.
Debido ao seu gran patrimonio fabril, As Pontes é un dos destinos de referencia do turismo industrial. A localidade forma parte da Rede Europea de Patrimonio Industrial (ERIH), desde 2021.
Esta vila mineira estivo tradicionalmente marcada pola súa intensa actividade industrial. Nos anos 40 comezou a funcionar a mina de As Pontes, que naquel momento foi a maior explotación a ceo aberto de España. Durante anos extraeuse a gran escala carbón da variedade lignito pardo montés. Este primeiro fito industrial motivou a aparición das centrais eléctricas e os encoros que supuxeron o crecemento da vila. Outro elemento destacable é a cheminea de Endesa, que é a máis alta de Europa, con 365 metros.
Actualmente, o oco que deixou a desaparecida mina está ocupado por un lago artificial co que se fixo un importante labor de recuperación do contorno, ata tal punto que o espazo posúe a bandeira azul. É un área ideal para xogar e realizar actividades de lecer, no que tamén se pode gozar do atardecer desde o novo bambán instalado fronte o lago.
Para coñecer os puntos máis emblemáticos da paisaxe industrial pontesa, o Concello de As Pontes trazou unha ruta con dous posibles itinerarios: Un é circular e máis curto (1 hora a pé) e outro é máis extenso (máis de 2 horas). Ambos, que son unha opción moi acertada para realizar cos escolares, comezan e rematan no Punto de Información Turística situado no lago. Os dous itinerarios son realizables a pé ou en bicicleta e contan sinalización e paneis informativos para coñecer máis sobre a contorna, a fauna e a flora.
Idades: Primaria (As Pontes en Pezas e a Senda da Ribeira), ESO e Bacharelato
Materias: Educación Plástica e Visual, Historia e Xeografía, Historia da Arte, Ciencias Naturais, Ciencias Sociais, Bioloxía, Xeoloxía
Máis información sobre As Pontes en Pezas: enpezas.aspontes.org
Máis información sobre as rutas de sendeirismo:
Senda da Ribeira: www.turismo.gal/recurso/-/detalle/200522000137
Senda das Fragas: www.turismo.gal/recurso/-/detalle/170526000748
Máis información sobre o lago e a ruta industrial:
www.experienciaindustrial.es/ruta-industrial
CASA DO MEL E MUSEO ETNOGRÁFICO
Casa do Mel:
Estrada Pontedeume-As Pontes (AC-564), 5 Goente
661 003 616 / 981 102 249
Museo Etnográfico Monte Caxado:
Praza da Igrexa, As Pontes. 670 509 697 / 698 148 890
A Casa do Mel é un espazo moi activo que propón numerosas actividades para achegar aos pequenos ao mundo das abellas. Desde o ano pasado veñen organizando as apirrutas, dous percorridos de senderismo, un máis curto e outro máis extenso, nos que se visitan os tres apiarios situados na zona de rehabilitación de Endesa. Estes itinerarios compleméntanse cunha charla explicativa sobre o oficio da apicultura na súa aula da natureza.
Por outra banda, a Casa do Mel segue mantendo as visitas guiadas á casa-museo, onde ademais do acceso ás exposicións os nenos poden participar en obradoiros de cera e catas de mel. Para todas as actividades guiadas en grupo é imprescindible reservar con antelación.
Na praza da Igrexa do concello atópase o Museo Etnográfico Monte Caxado, un espazo que alberga arredor de 4.000 pezas pertencentes á vida cotiá da veciñanza pontesa e galega ao longo do tempo. Trátase dunha colección impulsada polo mestre José López Ferro no ano 1984, que non deixou de medrar desde entón grazas ás aportacións dos veciños. O propósito desta iniciativa é manter viva a lembranza do patrimonio e garantir que os máis novos poidan coñecer a cultura, historia e costumes de Galicia a través das pezas do seu pasado. O museo está dividido en áreas temáticas: oficios, vida cotiá, a casa, a escola, a emigración ou o xoguete son algunhas delas.
É posible visitar o museo facendo un itinerario guiado, labor da que se ocupa López Ferro, quen tamén xestiona os fondos do museo.
Idades: Infantil, Primaria, ESO e Bacharelato
Materias: Ciencias Sociais, Xeografía e Historia, Ciencias Naturais, Bioloxía
Información Casa do Mel: O prezo da entrada son 3 € por persoa, con guía.
O horario por semana é a convir polo grupo e as fins de semana de 16:00 a 21:00.
É necesaria unha reserva previa chamando ao 661 003 616.
Hai unha tenda de mel e de produtos apícolas.
Ten un aparcadoiro amplo.
www.casadomel.es
Información Museo Etnográfico: O prezo é gratuíto e a visita con guía. O horario é de martes a venres de 18:00 a 19:30 e sábados, domingos e festivos de 11:30 a 13:00.
As visitas en grupo pódense concertar previamente no horario que mellor lles conveña, chamando ao 670 509 697 ou escribindo a
info@montecaxado.gal
www.montecaxado.gal
CENTRO DE INTERPRETACIÓN DA MINERÍA
Casa do Concello
Parque Municipal, s/nTeléfono 608 201 251
Ferrol 27 Km
A Coruña 54 Km
Santiago 97 Km
Viveiro 64 Km
As Pontes aposta por potenciar o seu patrimonio mineiro e industrial a través de dous novos espazos dedicados a poñelo en valor. Facer unha visita escolar a estes museos permitirá ao alumnado coñecer unha parte moi importante do pasado da comarca.
O Centro Expositivo da Maquinaria Mineira das Pontes (CEMAM), instalado na antiga escola de Saa, alberga arredor de 70 réplicas elaboradas por Manuel Barro García, antigo traballador da mina, quen recreou en miniatura moitas máquinas que pasaron polas súas mans. Ademais, a exposición permite voltar ao pasado a través das fotografías do xornalista Ramón Loureiro, nas que se inmortalizaron as máquinas e os traballadores da industria pontesa na década dos 90. Estas imaxes combínanse coas do fotógrafo Daniel Díaz Trigo, que reinterpretou a obra de Loureiro, mostrando o pasado recente da mina.
Para seguir afondando no pasado mineiro, o Concello e a Asociación de Estudos Históricos e Sociais Hume puxeron en marcha o Centro de Interpretación “A Mina”, con materiais cedidos por Endesa e que está situado na antiga Casa da Enerxía. Este espazo acolle unha colección sobre a historia industrial da localidade, ligada á mina de lignito pardo: desde o descubrimento de carbón nas Pontes ata o fin da actividade mineira, pasando pola construción da central térmica.
Neste espazo afóndase nos 30 anos de historia da mina, permitindo ao alumnado coñecer de cerca o proceso de extracción e transformación do carbón en electricidade, as infraestruturas e a maquinaria e a actividade do día a día na mina e na central térmica. Hai unha sala destinada ás curiosidades, con contidos deseñados para o público infantil, co obxectivo de que se acheguen á historia da vila, da industria e da enerxía.
“A Mina” conta tamén cun espazo destinado a exposicións temporais e unha sala multidisciplinar plantexada para acoller todo tipo de propostas culturais, como a presentación de revistas, conferencias ou a proxección de documentais.
Idades: Primaria (As Pontes en Pezas e a Senda da Ribeira), ESO e Bacharelato
Materias: Educación Plástica e Visual, Historia e Xeografía, Historia da Arte, Ciencias Naturais, Ciencias Sociais, Bioloxía, Xeoloxía
Máis información sobre As Pontes en Pezas: enpezas.aspontes.org
Máis información sobre as rutas de sendeirismo:
Senda da Ribeira: www.turismo.gal/recurso/-/detalle/200522000137
Senda das Fragas: www.turismo.gal/recurso/-/detalle/170526000748
Máis información sobre o lago e a ruta industrial:
www.experienciaindustrial.es/ruta-industrial